Truizmem jest, że na rynku usług prawnych funkcjonuje wiele podmiotów. Każdy z nich ma swoją rolę w systemie prawnym i swoje kompetencje, co wielu osobom spoza świata prawniczego daje zagwozdkę, jak znaleźć odpowiedniego specjalistę dla siebie. W konsekwencji zdarza się, że klienci przychodzący do mojej kancelarii trafiają pod zły adres, ponieważ ich problem dotyczy zakresu działalności, którą zajmuje się inny zawód prawniczy. Ten wpis ma na celu krótko scharakteryzować najważniejsze zawody prawnicze zajmujące się przyjmowaniem klientów i wskazać różnice między nimi.
Adwokat i radca prawny
Zawody adwokata i radcy prawnego zestawiam razem nie bez przyczyny. Wbrew powszechnej opinii są to bowiem zawody praktycznie tożsame i nie zachodzą między nimi istotne różnice. Zarówno adwokat jak i radca prawny zajmuje się udzielaniem pomocy i obsługi prawnej, reprezentowaniem klientów oraz prowadzeniem postępowań przed sądami i innymi organami w imieniu klienta.
Do 1 lipca 2015 r., istniała między tymi zawodami znaczna różnica, tzn. radcowie prawni nie mogli być pełnomocnikami w sprawach karnych. We wspomnianej dacie weszła w życie nowelizacja Kodeksu Postępowania Karnego, która zrównała oba zawody pod względem tej kompetencji. Od tego momentu nie ma de facto żadnej różnicy czy korzystamy w naszej sprawie z pomocy adwokata czy radcy prawnego.
Odrębność tych zawodów istnieje tylko na szczeblu organizacyjnym, ponieważ radcowie i adwokaci mają własne, odrębne samorządy, z własnymi organami i własnymi programami szkoleniowymi. Dla klienta jest to jednak bez znaczenia.
Czasem słyszy się nawet postulaty połączenia obu tych zawodów. Zwolennicy tego rozwiązania wskazują na brak potrzeby różnicowania adwokatów i radców prawnych, skoro maja takie same kompetencje. Jednak ze względu na długą tradycję historyczną i opór obydwu samorządów jest to na razie mało prawdopodobne.
Adwokaci i radcowie prawni działają obecnie najczęściej w indywidualnych kancelariach lub w spółkach. Możliwe jest też istnienie kancelarii mieszanych radcowsko-adwokackich.
Jak przebiega wizyta w kancelarii i jak się do niej przygotować można przeczytać tutaj.
Inne firmy prawnicze
Oprócz kancelarii i spółek radcowskich i adwokackich na rynku funkcjonuje wiele firm mających różne nazwy własne, często z dopiskiem „porady prawne”, „kancelaria prawna”, „grupa prawna” lub podobne. Zajmują się one, tak jak kancelarie radców prawnych i adwokatów, udzielaniem porad prawnych i sporządzaniem pism i dokumentów prawnych na rzecz klientów.
W odróżnieniu od nich nie mogą one jednak reprezentować klienta przed sądem, ani być jego pełnomocnikiem w sprawie – na to potrzebne są uprawnienia adwokata lub radcy prawnego. Przeważnie pisma sporządzane takie firmy są przedkładane klientowi do podpisu i złożenia we własnym imieniu.
Na skorzystanie z ich usług łatwo się skusić, ponieważ często ich oferta jest tańsza niż konkurencyjnych kancelarii radcowskich i adwokackich. Korzystając z pomocy tego typu firm należy jednak zachować szczególną ostrożność. Poniżej przedstawię cztery główne problemy i niebezpieczeństwa, o których moim zdaniem trzeba mieć świadomość.
- Niska jakość usług
Idąc do adwokata lub radcy prawnego istnieje pewność, że mamy do czynienia z osobą wykształconą i znającą prawo. Każdy adwokat i radca prawny oprócz studiów prawniczych kończy 3-letnią aplikację polegającą na pracy w kancelarii pod nadzorem doświadczonego patrona i zajęciach praktycznych, zakończoną trudnym egzaminem ze wszystkich głównych dziedzin prawa. W innych firmach oferujących usługi prawnicze nie mamy pewności co do wiedzy i doświadczenia prawników tam pracujących. Mogą to być osoby świeżo po studiach, z wiedzą czysto teorytyczną, osoby które nie poradziły sobie w czasie aplikacji lub niemające żadnej praktyki sądowej.
- Rutynowe podejście do klienta
Firmy tego typu są przeważnie nastawione na przyjmowanie dużej ilości klientów, niekoniecznie na jakość świadczonych usług. Zaniżone ceny powodują konieczność przyjmowania dużej ilości zleceń, a to powoduje pracę w pośpiechu, gdzie łatwo o błędy lub przeoczenia. Trudno też o jakiekolwiek indywidualne podejście do klienta albo czas na rozmowę. Usługi nastawione są na szybkość, nie na zaopiekowanie się klientem.
- Brak odpowiedzialności
Składanie pism samodzielnie, a nie poprzez kancelarię powoduje, że nie mamy żadnych roszczeń do twórcy pisma, gdy sprawa zostanie zaniedbana lub popełnione zostaną błędy – formalnie bowiem tylko my uczestniczymy w procesie. Opisywane firmy prawne nie mają kodeksów etyki tak jak radcowie prawni i adwokaci oraz nie posiadają sądu dyscyplinarnego za naruszenie sztuki. Trudno zatem będzie wyciągnąć jakiekolwiek konsekwencje, gdy nie będziemy zadowoleni z wykonanych usług.
- Pozornie niskie ceny
W praktyce niższe stawki oferowane przez firmy prawne często są pozorne. Na ulotkach tego typu firm są często podane atrakcyjne stawki lub nawet oferty darmowych porad prawnych, jednak często już podczas rozmowy wychodzi, że był to tylko chwyt reklamowy. W przeciwieństwie do radców prawnych i adwokatów firm tych nie obowiązują zakazy reklamy, dlatego mogą one stosować język perswazji, aby przyciągać klienta.
Dodatkowo często okazuje się w trakcie postępowania, że musimy wracać po kolejne pisma lub porady co powoduje, że koszty rosną z czasem. W kancelarii adwokackiej lub radcowskiej zwykle dostaniemy zryczałtowaną stawkę za poprowadzenie całej sprawy, która wydaje się często wysoka, ale może być tak naprawdę bardziej korzystna.
——
Wskazać trzeba, że oczywiście funkcjonują na rynku firmy prawne, które oferują wysokiej jakości, uczciwe usługi oraz współpracują z adwokatami i radcami prawnymi, aby móc kompleksowo pomóc swoim klientom. Korzystając z porady prawnej należy jednak zawsze zachować pewną dozę ostrożności i zweryfikować czy firma, z której pomocy korzystamy, jest solidna.
Notariusz
Notariusz to osoba zaufania publicznego, której główną kompetencją jest sporządzanie aktów notarialnych oraz dokumentów zawierających wolę stron. Dokumenty sporządzony przez notariusza są uwierzytelnione i często mają podwyższoną wartość dowodową. Część czynności prawnych jak np. umowa sprzedaży nieruchomości musi być zawarta w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Po dokonaniu czynności obowiązkiem notariusza jest rejestracja czynności notarialnych w specjalnej księdze, co pozwala z łatwością je zweryfikować.
Notariusz w przeciwieństwie do adwokatów i radców prawnych nie zajmuje się udzielaniem porad prawnych ani nie może reprezentować klientów przed sądem jako profesjonalny pełnomocnik. Nie proponuje również zwykle gotowych rozwiązań prawnych podczas tworzenia dokumentów lub umów. Zasadą powinno być, że do notariusza należy kierować się kiedy już wiemy, że potrzebujemy sporządzenia dokumentu lub pisma w formie aktu notarialnego i mamy przygotowaną jego treść. Jeżeli mamy wątpliwości czy potrzebujemy formy aktu notarialnego, albo co do treści przedkładanego do uwierzytelnienia dokumentu, to po poradę należy się kierować do adwokata lub radcy prawnego.
Komornik
Komornik w odróżnieniu od powyższych zawodów jest funkcjonariuszem publicznym i działa bezpośrednio przy sądach rejonowych. Głównym zakresem jego działalności jest prowadzenie egzekucji sądowych w drodze środków przymusu.
Postępowanie wszczyna się poprzez złożenie wniosku o wszczęcie postępowania komorniczego wraz z oświadczeniem o wyborze komornika. Lista komorników pracujących przy danych sądach znajduje się najczęściej na stronie internetowej sądu. Do wniosku zawsze należy dołączyć tytuł wykonawczy, na mocy którego dochodzimy należności, najczęściej jest to wyrok obarczony odpowiednią klauzulą lub nakaz zapłaty.
Do komornika należy udać się już po zakończeniu postępowania sądowego, w sytuacji gdy dłużnik nie reaguje na wezwania do zapłacenia należności. Komornik raczej nie zajmuje się pomocą w sporządzaniu wniosków o wszczęcie egzekucji, w tym zakresie pomoc oferują adwokaci i radcowie prawni.
Działalność komornika i to, jaki majątek może nam zająć, jest wbrew powszechnej opinii dość mocno uregulowana i ograniczona. Jeżeli potrzebujemy obrony przed niesłusznym lub bezprawnym działaniem komornika lub wierzyciela należy zgłosić się z tym jak najszybciej do adwokata lub radcy prawnego. Pomoc specjalisty może zapobiec utracie naszego majątku.
Doradca podatkowy i rzecznik patentowy
Na rynku funkcjonują również 2 bardziej wyspecjalizowane zawody prawnicze, które oferują pomoc w konkretnej, wąskiej dziedzinie: doradcy podatkowi i rzecznicy patentowi.
Doradca podatkowy zajmuje się poradami w zakresie prawa podatkowego, wydawaniem opinii i wyjaśnień z zakresu obowiązków podatkowych, prowadzeniem ksiąg podatkowych i innego rodzaju ewidencji podatkowych, pomocy w spełnianiu obowiązków podatkowych, a także reprezentacją przed organami podatkowymi i sądami administracyjnymi w zakresie spraw podatkowych
Rzecznik patentowy zajmuje się pomocą prawną w zakresie własności przemysłowej, tzn. wzorów użytkowych i przemysłowych, topografii układów scalonych, znaków towarowych, nazw handlowych oraz w sprawach nieuczciwej konkurencji w obrocie przemysłowym. Może reprezentować klientów jako pełnomocnik przed Urzędem Patentowym RP i w sprawach sądowych z zakresu własności przemysłowej (poza Sądem Najwyższym)
Zakresem powyższych spraw zajmują się też czasem inne kancelarie prawne, jednak są to tematy na tyle skomplikowane i niszowe, że często nawet adwokaci i radcowie prawni nie mają o nich pełnej wiedzy.
——
Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej, a dalej nie wiesz do kogo się zwrócić, aby trafić ze swoim problemem w odpowiednie ręce, wszelkie zapytania do mojej kancelarii można kierować pod zakładką Kontakt. Jeżeli sprawa wykraczać będzie poza kompetencje adwokata, to przekierowanie do właściwego specjalisty jest oczywiście bezpłatne.